ΜΑΚΡΟΒΟΥΤΙ ΣΤΟ ΠΛΑΣΤΙΚΟ

Του ΓΙΑΝΝΗ ΕΛΑΦΡΟΥ
http://www.kathimerini.gr
Η ταυτότητα των σκουπιδιών που σκεπάζουν τον ελληνικό βυθό καταγράφεται για πρώτη φορά σε έρευνα του Πανεπιστημίου Πατρών.

Oταν οι επιστήμονες του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών αποφάσισαν να «σκουπίσουν» τον πυθμένα σε ορισμένες θαλάσσιες περιοχές της χώρας μας για να εξετάσουν την ποσότητα και την ποιότητα των σκουπιδιών που βρίσκονται πάνω του, βρέθηκαν μπροστά σε μια πολύ δυσάρεστη πραγματικότητα. «Ανακαλύψαμε το υποθαλάσσιο βασίλειο του πλαστικού. Μεγάλες εκτάσεις του βυθού ήταν σκεπασμένες με κάθε λογής σκουπίδια, με τις συσκευασίες να κυριαρχούν σε ποσοστό 80%. Οι πλαστικές σακούλες, κυρίως αυτές των σούπερ μάρκετ, τα κουτάκια αλουμινίου και τα πλαστικά μπουκάλια νερού αποτελούν το ένα στα δύο απορρίμματα μέσα στη θάλασσα», λέει στο ΟΙΚΟ ο κ. Γεώργιος Παπαθεοδώρου, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και επικεφαλής της μελετητικής ομάδας.

Ολα ξεκίνησαν όταν στις εικόνες που έφερε το βαθυσκάφος του Εργαστηρίου Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας (ΕΘΑΓΕΦΩ) του Τμήματος φανερώθηκαν σκουπίδια να καλύπτουν τον πυθμένα. «Αποφασίσαμε τότε να μελετήσουμε πιο συστηματικά το πρόβλημα, για πρώτη φορά στην Ελλάδα», μας είπε ο κ. Παπαθεοδώρου. Για την μελετητική «ψαριά» τους αξιοποίησαν τις μηχανότρατες, που μαζί με τα ψάρια μάζεψαν και 3.500 τεμάχια απορριμμάτων, από μια επιφάνεια θαλάσσιου πυθμένα 20 τετρ. χιλιομέτρων (αποκαλύπτοντας έτσι και το πόσο καταστροφικά οι μηχανότρατες σαρώνουν τον πυθμένα). Η έρευνα κράτησε πέντε χρόνια στον Πατραϊκό Κόλπο, στον Κορινθιακό, στον Λακωνικό και στη θάλασσα των Εχινάδων (μεταξύ Κεφαλονιάς και Αιτωλοακαρνανίας).

And the winner is… plastiko

Τι έδειξαν οι έρευνες; Ο Πατραϊκός Κόλπος έχει τα περισσότερα απορρίμματα συγκριτικά με τις περιοχές που μελετήθηκαν. Σε αυτόν καταγράφηκαν 188 - 437 αντικείμενα ανά τετρ. χλμ. του πυθμένα. Αντίστοιχα, στο δυτικό Κορινθιακό καταγράφηκαν 116, στον βόρειο Λακωνικό 85 και στην περιοχή των Εχινάδων 72 απορρίμματα ανά τετρ. χλμ. του πυθμένα, αντίστοιχα. Το βάρος τους κυμάνθηκε μεταξύ 5 - 47 κιλά ανά τετρ. χλμ. πυθμένα.

«Δυστυχώς, οι ποσότητες δεν μπορούν να συγκριθούν με παλιότερα, γιατί δεν υπάρχουν προηγούμενες έρευνες», λέει ο κ. Παπαθεοδώρου. Προκύπτουν όμως ποιοτικά συμπεράσματα. Οσον αφορά τη σύνθεση των σκουπιδιών, το πλαστικό κυριαρχεί με 56%, ενώ υψηλές συγκεντρώσεις έχουν τα μεταλλικά (17%) και τα γυάλινα (10%) υλικά. Οι συσκευασίες ποτών και αναψυκτικών αποτελούν το 32% των σκουπιδιών, τα απορρίμματα γενικής συσκευασίας το 28% και οι συσκευασίες τροφίμων το 21%.

Τρεις είναι οι κύριες πύλες εισόδου των σκουπιδιών μέσα στη θάλασσα, σύμφωνα με τους ερευνητές:

• Η παράκτια χερσαία απόρριψη (69% του συνόλου). Αφορά κυρίως απορρίμματα αναψυχής, οικιακής και αγροτικής χρήσης (πλαστικό, συσκευασίες κ.λπ.). Φτάνουν στη θάλασσα είτε από τα ποτάμια ή απευθείας από τις παραλίες, όπου τα... ξεφορτωνόμαστε. Από τη στεριά προέρχεται το 83% έως 93% των σκουπιδιών θαλάσσιων περιοχών που συνορεύουν με παράλια (Ανατολικός Πατραϊκός, Δυτικός Κορινθιακός, Λακωνικός κ.λπ.).

• Η απόρριψη από πλοία (26%). Πρόκειται κυρίως για μπουκάλια ποτών (μεταλλικά ή πλαστικά). Τα απορρίμματα αυτά τα ρίχνουν στο νερό ασυνείδητοι ταξιδιώτες ή πέφτουν στη θάλασσα λόγω κακής διαχείρισης (γεμάτοι κάδοι, ακαθάριστα καταστρώματα κ.λπ.) και έχουν ιδιαίτερα αυξημένη παρουσία κατά μήκος των ναυτιλιακών γραμμών Πάτρας - Ιταλίας. «Αν και η συνθήκη MARPOL, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 1983, απαγορεύει την απόρριψη από τα πλοία, ένα σημαντικό ποσοστό των σκουπιδιών (όπως μαρτυρούν οι ημερομηνίες λήξης τους) έχει απορριφθεί πρόσφατα. Δυστυχώς, η συνθήκη MARPOL δεν φαίνεται να είναι αποτελεσματική», υπογραμμίζει ο κ. Παπαθεοδώρου.

• Μια τρίτη κατηγορία είναι τα αλιευτικά κατάλοιπα (5%), που αποτελούνται κυρίως από καουτσούκ, νάιλον και σχοινιά. Τοπικά στις Εχινάδες και τον Δυτικό Πατραϊκό το ποσοστό τους είναι αυξημένο.