Life Nature 2004- περιοxές Μικρο-Αποθεμάτων Φυτών

Παρά τη βάναυση «ανάπτυξη» που έχει τις τελευταίες δεκαετίες γνωρίσει, η Κρήτη εξακολουθεί να θεωρείται ένας «παράδεισος» βιοποικιλότητας: 1.734 διαφορετικά είδη φυτών έχουν καταγραφεί ως αυτοφυή στο νησί, από τα οποία το 10% φυτρώνει μόνο στην Κρήτη και πουθενά αλλού στον κόσμο. Τα 66 από τα αυτοφυή είδη της Κρήτης θεωρούνται απειλούμενα, ενώ 120 είδη προστατεύονται από την ελληνική και τη διεθνή νομοθεσία. Η προστασία των ειδών αυτών ήταν ο στόχος ομάδας επιστημόνων, που δημιούργησε ένα δίκτυο από επτά... «μίνι-Natura», προκειμένου να τα μελετήσει και να τα προφυλάξει.

Το πιλοτικό δίκτυο των επτά περιοχών Μικρο-Αποθεμάτων Φυτών -ή ΜΑΦ, χάριν συντομίας- δημιουργήθηκε στη Δυτική Κρήτη από επιστημονική ομάδα του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (με τη συνεργασία του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων, τη Διεύθυνση Δασών Χανίων και του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Κρήτης) στο πλαίσιο του κοινοτικού προγράμματος Life Nature 2004. Η ιδέα του καθορισμού μικρών περιοχών για την προστασία κάποιου απειλούμενου φυτού ή ενός μικρού οικοσυστήματος προήλθε από την Ισπανία. «Μέσα σε μια 15ετία, οι Ισπανοί δημιούργησαν ένα δίκτυο από 300 ΜΑΦ, άλλες σε δημόσια γη και άλλες σε ιδιωτική», εξηγεί ο επικεφαλής του προγράμματος, πρόεδρος του Τμήματος Βιολογίας κ. Κώστας Θάνος. «Στόχος των ΜΑΦ είναι να βοηθήσουν στην προστασία και διαχείριση απειλούμενων στοιχείων της χλωρίδας: είτε για κάποιο συγκεκριμένο φυτό είτε για να λειτουργήσουν ως ομπρέλα για ένα σύνολο. Για παράδειγμα, σε μία από τις κρητικές ΜΑΦ υπάρχουν περισσότερα από 200 είδη! Δημιουργώντας ένα μωσαϊκό από περιοχές μικρο-αποθεμάτων φυτών, που καθεμία έχει έκταση το ανώτερο 200 στρέμματα, συμπληρώνεις το δίκτυο των Natura, εστιάζοντας στα σημεία όπου πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή».

Πώς δημιουργείται, λοιπόν, μια περιοχή ΜΑΦ; Κατ’ αρχήν, έπειτα από μελέτη επιλέγονται τα είδη που είναι ανάγκη να προστατευθούν και οι τοποθεσίες όπου αυτά απαντούν. «Στη συνέχεια, η περιοχή οριοθετείται με κάποια σημάδια και τοποθετούνται ενημερωτικές πινακίδες. Μόνο σε μία περίπτωση περιφράξαμε μία έκταση λίγων στρεμμάτων και αυτό κατόπιν συμφωνίας με τους ντόπιους, προκειμένου να προστατεύσουμε μία σπάνια ορχιδέα από τη βόσκηση».

Το πρόγραμμα δημιουργίας ΜΑΦ στη δυτική Κρήτη διήρκεσε τρία χρόνια και στο πλαίσιό του καθορίστηκαν επτά περιοχές: οι έξι αφορούσαν την προστασία κάποιου απειλούμενου είδους της κρητικής χλωρίδας και η έβδομη ενός μικρού οικοσυστήματος, με «κεντρικό» είδος τον αυτοφυή φοίνικα. Τον καθορισμό των περιοχών συμπλήρωσαν προγράμματα δραστηριοποίησης και ευαισθητοποίησης του τοπικού πληθυσμού. «Εντός των επομένων μηνών πρόκειται να υπογραφεί από την Περιφέρεια Κρήτης απόφαση με την οποία οι επτά ΜΑΦ θα χαρακτηρίζονται καταφύγια άγριας ζωής. Κι αυτό για να αποκτήσουν κάποιας μορφής νομική προστασία ενάντια λ. χ. στη διάνοιξη δρόμων ή την οικιστική δραστηριότητα».

Η νομική προστασία πάντως δεν αρκεί. «Υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση για την τύχη των προγραμμάτων Life μετά την ολοκλήρωσή τους - χαριτολογώντας οι Ευρωπαίοι μιλούν για το... Αfter-Life, δηλαδή τη μετά θάνατον «ζωή» αυτών των προγραμμάτων», λέει ο κ. Θάνος. «Ταυτόχρονα, ο καθορισμός περιοχών προστασίας, μικρών ή μεγάλων, δεν επαρκεί αν δεν υπάρξει μία συνεχής διαχειριστική προσπάθεια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι περιοχές Natura της Κρήτης: μόνο μία διαθέτει φορέα διαχείρισης, αυτή των Λευκών Ορέων, ο οποίος όμως είναι ουσιαστικά ανύπαρκτος. Την ίδια στιγμή, ο κόσμος παραμένει δύσπιστος απέναντι στις απαγορεύσεις, αφού δεν του δίνονται αντισταθμιστικά οφέλη, ούτε του προτείνεται μια σοβαρή εναλλακτική λύση για ήπια ανάπτυξη».

Πηγή: http://news.kathimerini.gr

Περισσότερα για τις περιοχές ΜΑΦ της Κρήτης ΕΔΩ