Οι αλύτρωτες της Κέας

Μοναδικές και μυστήριες κρατούν καλά κρυμμένα τα μυστικά τους εδώ και 3.500 χρόνια. Και όμως, είναι θαμμένες στην αποθήκη του μουσείου της Ιουλίδας της Κέας! Πρόκειται για πενήντα πήλινες Κυρίες σε ανθρώπινο μέγεθος (ύψους από 80 εκ. έως 1,60 μ.) με μακριές φούστες, διπλή ζώνη, γυμνό το πάνω μέρος του κορμού τους ή καλυμμένο από διάφανο ένδυμα. Φορούν γιρλάντα με λουλούδια στον λαιμό, έχουν τα χέρια στη μέση, το κεφάλι ελαφρά στραμμένο προς τα πάνω και μια υποψία μειδιάματος στα χείλη.

Ήρθαν στο φως την επταετία 1960-67 από τον αρχαιολόγο Τζον Κάσκεϊ, τέως διευθυντή της αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, σε συνεργασία με την Αλίκη Χαλεπά-Μπικάκη, στη θέση Αγία Ειρήνη. Εδώ όμως και περισσότερο από 30 χρόνια «κοιμούνται» σε αχυρένια στρώματα μέσα σε κιβώτια σε μια αποθήκη, καθώς οι τεχνικές δυσλειτουργίες του τοπικού μουσείου δεν επιτρέπουν την έκθεσή τους.

Προϊστορικά

Τα προϊστορικά πήλινα γυναικεία αγάλματα χρονολογούνται μεταξύ του 1550 και του 1450 π.Χ. και μάλλον δεν κατασκευάσθηκαν όλα την ίδια χρονική περίοδο αφού, σύμφωνα με τους ειδικούς, απέχουν χρονικά μεταξύ τους 50 έως και 100 χρόνια. Είναι μοναδικά και όμοιά τους δεν έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής στον ελλαδικό χώρο. Κάποια δε έργα από τη μινωική Κρήτη, που θα μπορούσαν να συγκριθούν μαζί τους, ανήκουν σε πολύ μικρότερη κλίμακα.

Στο άδυτο

Ανακαλύφθηκαν σ' έναν χώρο που αποτελούσε το άδυτο, πιθανότατα, ενός πανάρχαιου ιερού με αρκετές επεκτάσεις μέχρι τα κλασικά χρόνια. Το εντυπωσιακό, που προκαλεί απορία και στους ερευνητές, είναι πώς χώρεσαν συγκεντρωμένα και τα πενήντα μαζί, αφού σύμφωνα με υπολογισμούς ο χώρος με δυσκολία επαρκούσε ακόμη και για να στέκονται το ένα δίπλα στο άλλο.

Ο ρόλος τους; Διακοσμητικά στοιχεία του ναού ή αναθήματα πιστών; Μάλλον όχι. Ήταν πιστές λάτρεις κάποιας θεότητας ή θεές που χόρευαν κατά τα «επιφάνια» μιας άλλης θεότητας (ίσως ενός προγόνου του Διονύσου); Είναι ερωτήματα που μένουν, προς στιγμήν, αναπάντητα.

Ο ιερός τους χαρακτήρας πάντως επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι μετά την καταστροφή του ιερού (μάλλον από σεισμό, αλλά και καθίζηση), οι Μυκηναίοι μιμήθηκαν τις πήλινες γυναικείες μορφές, δίνοντάς τους και μεγαλύτερο ύψος. Εκτιμάται ότι για κάποια περίοδο ήταν εκτεθειμένα για τους πιστούς, αλλά το μέγεθός τους μάλλον δεν επέτρεπε την περιφορά τους.

Καταπληκτικός είναι και ο τρόπος κατασκευής τους. Ξεκινώντας από κάτω, οι αρχαίοι τεχνίτες κατασκεύαζαν τη φούστα με δακτυλίους πηλού, όπως ακριβώς θα έφτιαχναν ένα αγγείο. Από τη μέση και πάνω τοποθετούσαν ένα ξύλο, πάνω στο οποίο έπλαθαν το μπούστο, ενώ ξύλινος ήταν και ο σκελετός για τους ώμους και τα χέρια. Τα κομμάτια αυτά ξύλου παρέμεναν μέσα στο πήλινο γλυπτό και καίγονταν κατά τη διάρκεια της όπτησης (ψήσιμο).

Τα χρώματα, άσπρο για το δέρμα, κίτρινο για τα ρούχα και κόκκινο για τα χείλη τοποθετούνταν πάνω στον πηλό, συνήθως ύστερα από την όπτηση, ενώ πολύχρωμες ήταν και οι γιρλάντες στον λαιμό τους, καθώς αποδεικνύουν τα ίχνη χρώματος που σώζονται πάνω τους, όπως παρατηρεί, μιλώντας στα «ΝΕΑ», η αρχαιολόγος Μίριαμ Κάσκεϊ, η οποία μελέτησε και δημοσίευσε τις πήλινες Κυρίες στη σειρά Keos ΙΙ, το 1986.

Κακοτεχνίες

Το Μουσείο της Κέας, στις αποθήκες του οποίου «αναπαύονται» τα μοναδικά πήλινα αγάλματα, παραμένει κλειστό από το 1998 εξαιτίας κακοτεχνιών στην κατασκευή του. Αυτήν την περίοδο, βρίσκεται σε φάση ανακατασκευής ένας μόνον όροφος.

Οι μοναδικές προϊστορικές Κυρίες της Κέας που σώζονται αποσπασματικά, κατά κύριο λόγο, καρτερούν να λυτρωθούν και να ξαναδούν το φως του αιγαιακού ουρανού. Ίσως τότε αποκαλύψουν, επιτέλους, τα κρυμμένα μυστικά τους...

http://www.kykladesnews.gr