H πρόκληση του οινοτουρισμού στα νησιά

Στο εξωτερικό είναι ένας κλάδος που ανθεί. Πώς θα αξιοποιήσει η χώρα μας τις οινοπαραγωγικές περιοχές της; Σε μια χώρα με μακρά παράδοση τόσο στον τουρισμό όσο και στο κρασί, όπως η Ελλάδα, ο «γάμος» των δύο αυτών εννοιών που θα οδηγήσει στη γέννηση του οινοτουρισμού είναι μια πρόκληση επιθυμητή αλλά και δύσκολη.

Κι αυτό επειδή, σε αντίθεση με τα όσα πιστεύουμε οι περισσότεροι, η επίσκεψη σε ένα οινοποιείο είναι μόνο ένα… μικρό κομμάτι από το παζλ του οινοτουρισμού. Προβληματισμοί και προτάσεις, όπως καταγράφηκαν στο πρώτο Συνέδριο Οινοτουρισμού στην Ελλάδα, στη Λήμνο.

Ο όρος οινοτουρισμός αφορά μία κατηγορία θεματικού τουρισμού, στο πλαίσιο της οποίας η επαφή με το κρασί είναι το επίκεντρο, όχι όμως ο αυτοσκοπός. Για να έχουμε ολοκληρωμένο οινοτουρισμό, ένας τουρίστας πρέπει να επισκεφθεί μία οινοπαραγωγική περιοχή προκειμένου να μάθει περισσότερα για τα κρασιά της και να τα δοκιμάσει. Ωστόσο, για να είναι ολοκληρωμένη η εμπειρία του, η περιοχή πρέπει να του προσφέρει επιπλέον δραστηριότητες πολιτιστικού, λαογραφικού, ή ακόμα και αθλητικού-ψυχαγωγικού ενδιαφέροντος. Ακόμα, ο οινοτουρίστας πρέπει να έχει στη διάθεσή του βασικές υποδομές υψηλού επιπέδου, όπως διαμονή, σίτιση και διασκέδαση, οι οποίες όμως να σχετίζονται με κάποιο έξυπνο τρόπο με το κρασί της περιοχής, προκειμένου να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά το μήνυμα ότι η συγκεκριμένη περιοχή έχει υψηλό οινοτουριστικό ενδιαφέρον.

Για παράδειγμα, ένα ξενοδοχείο πρέπει να παρέχει οινοτουριστικές δραστηριότητες και πληροφορίες που να οδηγούν σε αυτές, ενώ ένα εστιατόριο πρέπει να αναδεικνύει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την τοπική οινο-γαστρονομία. Τέλος, εννοείται ότι στον οινοτουρίστα πρέπει να παρέχονται στοιχειώδεις ευκολίες όπως σήμανση προς τους χώρους που τον ενδιαφέρουν, εύκολη πρόσβαση σε αυτούς και επικοινωνιακό υλικό στη γλώσσα του ή τουλάχιστον σε μία ή παραπάνω διεθνείς γλώσσες.

Μόνο όταν όλα αυτά τα στοιχεία διασφαλιστούν και λειτουργήσουν σωστά και συμπληρωματικά έχουμε οργανωμένο οινοτουρισμό, ο οποίος θα αποτελέσει πηγή έλξης τουριστικού ενδιαφέροντος από την Ελλάδα και το εξωτερικό όλες τις εποχές του χρόνου, και κατ' επέκταση πηγή εισοδήματος και ανάπτυξης. Και για να γίνει αυτό, θα πρέπει να υπάρχει σύμπνοια απόψεων και σωστή συνεργασία ανάμεσα στην κυβέρνηση, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τον αμπελο-οινικό κλάδο, τους κλάδους της φιλοξενίας και της εστίασης, καθώς και τους τουριστικούς πράκτορες.

Εκπροσώπους από όλους αυτούς τους χώρους κατάφερε να κινητοποιήσει και να ευαισθητοποιήσει το πρώτο Συνέδριο Οινοτουρισμού στην Ελλάδα που διοργάνωσε στη Λήμνο η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ). Η επιλογή του νησιού δεν έγινε τυχαία: πρόκειται για μία περιοχή ήπιας τουριστικής ανάπτυξης με ιστορία αιώνων (και διεθνή φήμη) στο κρασί, η οποία συγκεντρώνει επιπλέον πολλά στοιχεία δυνητικού οινοτουριστικού ενδιαφέροντος: φυσικές ομορφιές, χαρακτηριστικά τοπικά προϊόντα (π.χ. τυριά) και κουζίνα, μουσεία και αρχαία μνημεία, κ.ά. Όλα αυτά, όπως και τα αρκετά μειονεκτήματά της (προβληματική πρόσβαση από θάλασσα και αέρα, ελλιπείς υποδομές, κ.λπ.) κατέστησαν τη Λήμνο ένα ζωντανό «case study», που κατέδειξε στους συνέδρους την πολυπλοκότητα της πρόκλησης του οινοτουρισμού.

Είναι γεγονός ότι όλοι οι παρόντες θεσμικοί παράγοντες δήλωσαν αποφασισμένοι να συντελέσουν, ο καθένας με τον τρόπο του, στη δημιουργία των προϋποθέσεων για την ανάπτυξη οργανωμένου οινοτουρισμού στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες θέσεις και προτάσεις παρουσιάστηκαν επίσης από ακαδημαϊκούς, επιστήμονες και συμβούλους με ειδίκευση σε σχετικούς με το αντικείμενο κλάδους.

Περνώντας από τη θεωρία στην πράξη, όλοι περίμεναν με ανυπομονησία να δουν και να ακούσουν παρουσιάσεις από περιοχές του εξωτερικού όπου ο οινοτουρισμός έχει υλοποιηθεί με επιτυχία. Σε ξεχωριστή θεματική ενότητα λοιπόν, ομιλητές που είτε έζησαν από κοντά, είτε συμμετέχουν στην οινοτουριστική αξιοποίηση οινοπαραγωγικών περιοχών του εξωτερικού, μοιράστηκαν με το ακροατήριο τις εμπειρίες τους. Συγκεκριμένα: Οι οινολόγοι Ηλιάνα Σιδηροπούλου και Μαρία Δήμου παρουσίασαν τις εντυπώσεις τους από επίσκεψη στη Napa Valley της Καλιφόρνιας, η οποία θεωρείται παγκόσμιο πρότυπο οινοτουριστικής ανάπτυξης. Η παρουσίαση εστίασε στις άψογες υποδομές αλλά και την έμφαση στη διευκόλυνση και στη μεγιστοποίηση της ευχαρίστησης του επισκέπτη, ενώ διατύπωσε και μία σειρά από προϋποθέσεις που θα πρέπει να εξασφαλισθούν για να επιτευχθεί ένα παρόμοιο μοντέλο οινοτουρισμού στην Ελλάδα.

Kαλιφόρνια και Tοσκάνη δείχνουν το δρόμο...

Ο Ντέιβιντ Κινγκ, ιδιοκτήτης του οινοποιείου King Family Vineyards και πρόεδρος των Οινοποιών της Πολιτείας της Βιρτζίνια των ΗΠΑ, παρουσίασε τη μεθοδολογία βάσει της οποίας οι οινοποιοί αλλά και όλοι οι εμπλεκόμενοι κλάδοι συνεργάστηκαν για την ανάπτυξη του οινοτουρισμού στη Βιρτζίνια. Με έμφαση στις υποδομές και στην επαγγελματική εξυπηρέτηση του οινοτουρίστα, αλλά και με σημαντικές επενδύσεις στην έρευνα και την τεχνολογία, η Πολιτεία της Βιρτζίνια κατάφερε μέσα στις δυο τελευταίες δεκαετίες να αναπτύξει οργανωμένο οινοτουρισμό που σήμερα αποφέρει εισόδημα 1,7 δισ. δολαρίων ετησίως!

Η Ξένια Λαιμού, ιδιοκτήτρια του οινοτουριστικού ξενώνα Casetta στην Τοσκάνη, μίλησε για τη σημασία της εξυπηρέτησης του οινοτουρίστα, ο οποίος πρέπει να αισθάνεται καλεσμένος και όχι πελάτης. Επιπλέον, παρουσίασε τις δραστηριότητες που η ίδια παρέχει και οι οποίες αφορούν τη γαστρονομία, τα τοπικά προϊόντα της περιοχής, αλλά και τον πολιτισμό και τα σπορ, προκειμένου οι επισκέπτες του ξενώνα της να έχουν μία ολοκληρωμένη εμπειρία που θα θελήσουν να επαναλάβουν, αλλά και να «διαφημίσουν» και στους φίλους τους. Τέλος, αναφέρθηκε στη σημασία της Οργάνωσης Οινοτουρισμού της Ιταλίας (Movimento Turismo del Vino), που χαράσσει την οινοτουριστική στρατηγική της περιοχής και συμβάλλει στην αποτελεσματική εφαρμογή της με πρωτότυπες εκδηλώσεις και έξυπνες πρωτοβουλίες.

Ο Γιώργος Φρόνιμος, ιδιοκτήτης εταιρείας οινοτουριστικών ξεναγήσεων στην περιοχή του Chianti Classico στην Τοσκάνη, αναφέρθηκε στο υψηλό μορφωτικό, κοινωνικό αλλά και οικονομικό επίπεδο του οινοτουρίστα στην περιοχή της Τοσκάνης και έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στα υψηλά πρότυπα εξυπηρέτησης που το κοινό αυτό περιμένει. Ο κ. Φρόνιμος παρουσίασε τις πρακτικές επαγγελματικού οινοτουρισμού που θα πρέπει να αναπτύξουν τα οινοποιεία, για να προσβλέπουν σε αύξηση της προβολής, της αναγνωρισιμότητας, καθώς και των πωλήσεών τους.

Kαι μετά, τι;

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του συνεδρίου, όλοι περιμένουμε να δούμε κάποια βήματα προς την πραγματοποίηση των όσων συζητήθηκαν και συμφωνήθηκαν. Είναι πολύ θετικό ότι ήδη συνεταιρισμοί, ενώσεις οινοποιών, αλλά και Δήμοι ανά την Ελλάδα έχουν αρχίσει να κινητοποιούνται προς τέτοιες κατευθύνσεις. Σε μία έρευνα που επιμελήθηκε και παρουσίασε στο συνέδριο ο γράφων, σχετικά με τις οινοτουριστικές εμπειρίες και εντυπώσεις των Ελλήνων οινοφίλων, το 61% όσων έχουν ήδη επισκεφτεί ένα οινοποιείο απάντησαν ότι θα το επαναλάβουν στο μέλλον. Ας γίνει στόχος μας το ποσοστό αυτό να πλησιάσει όσο γίνεται περισσότερο το 100%, αλλά και να περιλαμβάνει και οινοτουρίστες από το εξωτερικό, οι οποίοι θα γίνουν με τη σειρά τους πρεσβευτές του ελληνικού κρασιού και της ελληνικής φιλοξενίας στη χώρα τους.

Tου Θόδωρου Λέλεκα
www.kykladesnews.gr