Ακατέργαστοι λίθοι ως αντικείμενα λατρείας

O Πόρος και η Τροιζηνία (γκραβούρα του Γερμανού περιηγητή Otto Stackelberg)

Λίθους "αργούς", δηλαδή ακατέργαστους, στημένους στους αγρούς, στις αγορές ή μέσα σε ιερά και σε ναούς, λάτρεψαν οι άνθρωποι από πολύ παλιά.

Στο Γύθειο, ένας μεγάλος ακατέργαστος λίθος συμβόλιζε το Δία που έπεσε από τον ουρανό (Ζευς Καππώτας, Παυσανίας III, 22, 1). Τέτοιοι ακατέργαστοι, όρθιοι λίθοι λατρεύτηκαν επίσης σε πολλά μέρη της Ελλάδας και της Κύπρου (βλ. τοπωνύμια "ορθολίθι", "ορθολίθαρο" κλπ.).

Σε διάφορα ελληνικά ιερά, όπως του Απόλλωνα Πυθίου Σωτήρα στην Άρτα και της Αφροδίτης στην Παλαίπαφο, το λατρευτικό άγαλμα είχε τη μορφή «βαιτύλου», ακατέργαστης πέτρας ή κιονίσκου με απόληξη σε σχήμα κώνου.

Στη Γαλλία (Βρετάνη), το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία, γνωστά είναι τα Μενχίρ (menhir), αυτές οι όρθιες πέτρες μεγάλων διαστάσεων που σηματοδοτούν, πιθανώς, λατρευτικούς χώρους. Στην Αίγυπτο, ο θεός του ήλιου, Ρα, λατρεύτηκε με τη μορφή οβελίσκου, και στην Εγγύς Ανατολή – Ισραήλ, Παλαιστίνη, Φοινίκη – η θηλυκή θεότητα λατρευόταν κάποτε μέσα από την εικόνα μιας πέτρινης (και κάποτε ξύλινης) στήλης, η οποία στηνόταν στα τοπικά ιερά.

Πηγή κειμένου και εικόνας:
http://www.arxaiologia.gr/