Δεν χρειάζεται σεισµός ή τσουνάµι για να καταστραφεί το ελληνικό τοπίο

H άτακτη υποχώρηση της υπουργού ΠΕΧΩ∆Ε (συγγνώµη, ΠΕΚΑ το λέµε τώρα) στο ζήτηµα της εκτός σχεδίου δόµησης σε περιοχές Natura προκάλεσε ιερή αγανάκτηση σε ποικίλους αυτόκλητους προστάτες του περιβάλλοντος. Ορισµένοι έφτασαν να ονοµάσουν προδοσία την παλινδροµική διαδικασία που απέληξε στη διατήρηση του δικαιώµατος να χτίζεις όπου θέλεις, αρκεί να διαθέτεις τέσσερα στρέµµατα ή σε ορισµένες περιπτώσεις και σαφώς λιγότερα. Αφελείς δηµοσιογράφοι, επιστήµονες ή µέλη της αυτοαποκαλούµενης Κοινωνίας των Πολιτών ανακάλυψαν ευτελισµό των κελευσµάτων της πράσινης ανάπτυξης. Αλλοι ζήτησαν αποποµπή της υπουργού και προσωπική παρέµβαση του Πρωθυπουργού. Στον αντίποδα, βουλευτής του ΛΑΟΣ, ανακαλώντας ίσως το «µνηµείο στον αυθαίρετο οικιστή» του αείµνηστου Αντώνη Τρίτση, ισχυρίστηκε ότι το αυτονόητο δικαίωµα να χτίζεις (αρκεί να διαθέτεις ένα κοµµάτι γης) είναι κοινωνική κατάκτηση και αντιστοιχεί στην κάλυψη των οικιστικών αναγκών του κοσµάκη.

Ας σοβαρευτούµε. Η Ελλάδα δοµήθηκε κατά κόρον σε όλη τη µεταπολεµική περίοδο. Σήµερα διαθέτουµε ακόµη µία παγκόσµια πρωτιά µε 2,8 σπίτια ανά νοικοκυριό. Σχεδόν τρία, για σκεφτείτε το. Το πρότυπο είναι γνωστό και επιτυχηµένο. ∆ιαµέρισµα στην Αθήνα, το ανακαινισθέν σπίτι του παππού κάπου στα ορεινά,ένα εξοχικό σε παραλία. Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές ενίοτε µε δεύτερο και τρίτο διαµέρισµα, µε βίλα σε οικοπεδικό συνεταιρισµό, µε αγροικία καταµεσής του κάµπου, µε καταπάτηση παράκτιων περιοχών, καµένων εκτάσεων και περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Η Ελλάδα έµαθε να χτίζει και να ξαναχτίζει και η απόδειξη είναι ότι επιπλέον στέγασε άνετα κάπου τρία εκατοµµύρια µετανάστες. Καθ’ οδόν κατασκευάστηκε το αθηναϊκό τερατούργηµα, το αντίστοιχο της συµπρωτεύουσας και… περιλήψεις τους στη Λαµία και το Αργος, στο Ηράκλειο και την Κοζάνη. Εγκαταλείφθηκαν τα δύο τρίτα του εθνικού εδάφους και οι αντίστοιχες τρεις και βάλε χιλιάδες κοινότητες – ορεινές ή νησιωτικές –µε τον οικιστικό πλούτο τους (κάπου ζούσαν οι Ελληνες διά µέσου της πολυκύµαντης ιστορίας τους).

Καθ’ οδόν ξεπήδησαν χολιγουντιανής πολυτέλειας κτίσµατα στη Χαλκιδική και τη Σκιάθο, στον Θεσσαλικό Κάµπο καιτην κοιλάδα του Αξιού. Κατά κανόνα εκτός σχεδίου, ατάκτως ερριµµένα, χωρίς τις συνοδούς υποδοµές, µε πολεοδοµικές υπερβάσεις. Η ένταξη στο σχέδιο πόλεως ακολουθούσε τις ποικίλες αυθαιρεσίες. Η παράκαµψη της όποιας νοµιµότητας γέννησε νέα επαγγέλµατα.

Οι εκατό χιλιάδες µηχανικοί και παντοειδείς εργολάβοι τα πήγαν µια χαρά στη ζωή τους. Και κυρίως τούτο το απλό: επιτεύχθηκε η κοινωνική συνοχή. Το ελληνικό αναπτυξιακό πρότυπο εξωτερίκευσε το κόστος του επιρρίπτοντάς το στον διπλανό. Τι κι αν κληρονόµησες λιβάδι, γεωργική γη, βαλτοτόπι ή αµιγές δάσος; Η κοινωνική δικαιοσύνη απαιτεί οι κάτοχοι γης να δικαιούνται να χτίσουν οπουδήποτε. Η ιδιοκτησία εγείρει αυτονόητο δικαίωµα στη δόµηση.

Οι Ελληνες έµαθαν λοιπόν να χτίζουν. Ολοι. ∆ιαδοχικά αναπτυξιακά κύµατα απαξίωσαν τις ήδη δοµηµένες περιοχές, προαστιοποίησαν τον χώρο, προέβαλαν την απαίτηση ενός νέου δικαίου, παρήγαγαν την αναλογικά µεγαλύτερη πρωτεύουσα παγκοσµίως. Και η Πολιτεία ερχόταν να νοµιµοποιήσει την ντε φάκτο δηµιουργηθείσα κατάσταση µε νοµιµοποιήσεις αυθαιρέτων, εντάξεις στο σχέδιο, τακτοποίηση υπερβάσεων και εσχάτως ηµιυπαιθρίων. Το ελληνικό τοπίο ξεκοιλιάστηκε από λατοµεία, καµένες εκτάσεις, διαβρωµένες γαίες, κατατεµαχισµένη γεωργική γη. Ασχετα από την άθλια αισθητική των πόλεών µας ή από την απουσία πρασίνου, ελεύθερων χώρων και συναφών υποδοµών, η χώρα δεν έχει πια ανάγκη να στεγάσει κανέναν. Προς τι λοιπόν η φασαρία; Στο κάτω κάτω, η πράσινη ανάπτυξη – όρος διεθνώς παραγκωνισµένος – µια κουβέντα ήταν, έτσι για να περνά η ώρα. Ως αντιπολίτευση, η παρούσα κυβέρνηση δεν πρότεινε κάποιο αντίδοτο στην πολιτική του κ. Σουφλιά και στη συνέχεια τον αντέγραψε µε συνέπεια στα ελάχιστα που επιχείρησε. Ειδικά στον τοµέα της εκτός σχεδίου δόµησης, ακόµη και σε προστατευτέες περιοχές όπως οι Natura, η κυβερνητική ρητορική θυµίζει αγνή µη κυβερνητική οργάνωση.

Γι’ αυτό ισχυρίστηκα ότι είναι αφελείς οι ιερώς αγανακτισµένοι. Ισως και λαϊκιστές. Αν υπάρχει πιθανότητα να ανασχεθεί η καταστροφή του ελληνικού τοπίου θα είναι λόγω της οικονοµικής δυσπραγίας. Βέβαια, υπάρχει και η αντίθετη θεωρία: Να επενδύσουν οι Ελληνες µες στον πανικό τους ό,τι απέµεινε στον τόπο από το ένα τρισ. των καταθέσεών τους, όχι βεβαίως σε παραγωγικές δραστηριότητες, αλλά σε πανωσηκώµατα και λατοµεία στην καρδιά των υγροβιότοπων. Τώρα µπορούν, αρκεί να σπεύσουν να κατοχυρώσουν τα τέσσερα στρέµµατά τους. Θα είναι µια κάποια απάντηση στην κρίση.


Τι κι αν κληρονόµησες λιβάδι, γεωργική γη, βαλτοτόπι ή αµιγές δάσος; Η κοινωνική δικαιοσύνη απαιτεί οι κάτοχοι γης να δικαιούνται να χτίσουν οπουδήποτε.

Μιχάλης Μοδινός - περιβαλλοντολόγος και συγγραφέας
Πηγή http://www.tanea.gr/