Ο Αρχιμήδης εύρηκε και τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων;

«Αρχιμήδης» του Domenico Fetti, 1620

Επιστημονικό άρθρο στο «New Scientist» δεν αποκλείει εφευρέτης της περίφημης μηχανής να ήταν ο αρχαίος Ελληνας μαθηματικός από τις Συρρακούσες

Τι σχέση μπορεί να έχει η χάλκινη μηχανική σφαίρα του Αρχιμήδη (287 π.Χ.-212 π.Χ.) που παρουσίαζε την κίνηση του Ηλιου, της Σελήνης και των άλλων πλανητών, με τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων (89 π.Χ.), που υπολόγιζε με ένα σύστημα τροχών τον χρόνο σε σχέση με την κίνηση των ουράνιων σωμάτων;

Αν και η σφαίρα του Αρχιμήδη έχει από αιώνες χαθεί, οι επιστήμονες διαβάζοντας την περιγραφή της από τον Κικέρωνα τη συσχετίζουν, σε άρθρο στο περιοδικό «New Scientist», με τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο), τα μυστικά του οποίου αποκωδικοποιούνται λίγο λίγο.

Ας δούμε, όμως, για ποιο λόγο οδηγούνται σε αυτή τη σκέψη. Ο Αρχιμήδης, γέννημα-θρέμμα των Συρακουσών όταν όλη η Σικελία αποτελούσε ελληνική αποικία, εκτός από το ότι ήταν μεγάλος μαθηματικός, μηχανικός, φυσικός, έδειχνε ενδιαφέρον και για θέματα αστροφυσικής. Ο πατέρας του, Φειδίας, ήταν άλλωστε αστρονόμος. Οταν σκοτώθηκε ο Αρχιμήδης από έναν Ρωμαίο στρατιώτη, στον οποίο είπε «μη μου τους κύκλους τάραττε», η μηχανική του σφαίρα κατέληξε στη Ρώμη. Την πήρε μαζί του το 212 π.Χ. ο στρατηγός Μάρκε λλος, όταν έπειτα από διετή πολιορκία κατέλαβε την πόλη των Συρακουσών.

Το σπουδαίο αυτό απόκτημα παρέμεινε επί πολλές γενιές στην οικογένειά του, όπου το είδε ο Κικέρων τον 1ο αι. π.Χ. Είχε γράψει μάλιστα ότι «η εφεύρευση του Αρχιμήδη αξίζει πρόσθετο θαυμασμό, επειδή είχε σκεφτεί έναν τρόπο να έχει αποτελέσματα από μια και μόνη συσκευή, αν και τα ουράνια σώματα έχουν διαφορετικές ταχύτητες μετακίνησης». Επειδή όμως ο Κικέρων δεν ήταν τεχνικός, δεν είχε εξηγήσει πώς λειτουργούσε η συγκεκριμένη συσκευή.

Οι σύγχρονοι ερευνητές θεωρούν ότι ο τρόπος λειτουργίας του Μηχανισμού των Αντικυθήρων παραπέμπει στη σφαίρα του Αρχιμήδη, που προηγείται χρονικά, και αποδεικνύει ότι οι Ελληνες είχαν την τεχνογνωσία για να κατασκευάσουν έναν πολύπλοκο μηχανισμό όπως των Αντικυθήρων. Εχει, επίσης, διατυπωθεί η εικασία ότι ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων έχει πιθανότατα τόπο προέλευσης το κράτος των Συρακουσών και έχει συσχετιστεί με τις προηγμένες γνώσεις του Αρχιμήδη. Οι επιστήμονες δίνουν και μία εξήγηση γιατί βρέθηκε ο Μηχανισμός ανοικτά των Αντικυθήρων, ανάμεσα στην Κρήτη και τα Δωδεκάνησα. Είναι δυνατόν να κατασκευάστηκε στη Ρόδο, για κάποιον πλούσιο Συρακούσιο που έμενε εκεί ή πήγε στο νησί για να τον δείξει σε κάποιον. Η περαιτέρω έρευνα θα δείξει αν οι απόψεις αυτές μπορούν ανεπιφύλακτα να γίνουν δεκτές.

http://www.enet.gr