Αλήθειες και ψέματα για το Ακρωτήρι

Τις ιστορικές πλάνες σχετικά με το τέλος του μινωικού πολιτισμού ανέλυσε σε ομιλία του ο καθηγητής κ. Χρ. Ντούμας

Επάνω, εργαστήριο αποκατάστασης των αγγείων που ήλθαν στο φως κατά τις ανασκαφές. Δεξιά, αρχαιολόγοι επί το έργον, στο πλαίσιο ανασκαφικής εργασίας το 1972 στο Ακρωτήρι


ΜΑΡΙΑ ΘΕΡΜΟΥ | http://www.tovima.gr/

«Oλοι γνωρίζουν σήμερα ότι αυτό που οδήγησε τα βήματα του Μαρινάτου στο Ακρωτήρι ήταν η προσπάθεια να επαληθεύσει τη θεωρία τουότι το τέλος τoυ μιvωικoύ πoλιτισμoύ στην Κρήτη προκλήθηκε από την έκρηξη τoυ ηφαιστείoυ της Θήρας» είπε χθες το βράδυ στην ομιλία του με θέμα «Ακρωτήρι Θήρας: Οραμα και πραγματικότητα» στην Αρχαιολογική Εταιρεία ο καθηγητής κ. Χρίστος Ντούμας, συνεχιστής επί δεκαετίες- και ως σήμεραεκείνου του έργου, το οποίο είχε ξεκινήσει το 1967.

Ερευνες και μελέτες έγιναν, βιβλία γράφτηκαν, ντοκυμαντέρ γυρίστηκαν- άλλωστε το θέμα διαθέτει όλα τα στοιχεία μιας χολιγουντιανής περιπέτειας: ηφαίστεια, εκρήξεις, καταποντισμούς -, ωστόσο σαφείς αποδείξεις ότι πράγματι έτσι συνέβη δεν υπάρχουν. Γεωλόγοι και ηφαιστειολόγοι που ερευνούν την υπόθεση του Σπυρίδωνα Μαρινάτου αναζητούν αλλά δεν βρίσκουν τις ενδείξεις ότι ο πολιτισμός των Μινωιτών καταστράφηκε εξαιτίας της έκρηξης του θηραϊκού ηφαιστείου. Πρόκειται δηλαδή για έναν από τους μεγαλύτερους μύθους που συνδέονται με το προϊστορικό Αιγαίο, χωρίς ωστόσο να είναι ο μόνος, όπως ανέλυσε ο κ. Ντούμας.

Παρ΄ ότι η δύναμη της έκρηξης ήταν πολλαπλάσια εκείνης που εκτίμησε ο Μαρινάτος, οι καταστροφές στην Κρήτη δεν ήταν αντίστοιχες. Αντίθετα « οι τεράστιες ποσότητες τέφρας που εκτινάχτηκαν από το ηφαίστειοκινήθηκαν προς τα ανατολικά, αφήνοντας την Κρήτη σχεδόν έξω από την ακτίνα διασποράς τους» είπε ο κ. Ντούμας. Γεγονός που επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικές μαρτυρίες στη Ρόδο, στην Κω, στη Μικρά Ασία. Και σαν να μην έφθανε αυτό, οι καταστροφές στην Κρήτη χρονολογούνται με βάση τον ραδιενεργό άνθρακα, σε περίοδο πολύ μεταγενέστερη της ηφαιστειακής έκρηξης.

Πλάνη δεύτερη: Ενα ανάκτορο ανάλογο με αυτά της Κρήτης πίστευε ότι θα ανακάλυπτε ο Μαρινάτος στο Ακρωτήρι, γαλουχημένος με τις ιδέες της αρχαιολογίας του 19ου αιώνα και επιθυμώντας διακαώς να συνδέσει το όνομά του με ένα εντυπωσιακό εύρημα, όπως ο Εβανς και ο Σλήμαν. Η αλήθεια όμως ήταν άλλη. «Τα λεγόμενα ανάκτορα στην Κρήτη λειτουργούσαν ως κέντρα συγκέντρωσης και διαχείρισης του αγροτικού πλεονάσματος. Αλλά τα μικρά νησιά, μη έχοντας τέτοιες δυνατότητες πλούτου, δεν βρέθηκαν ποτέ στην ανάγκη να αναπτύξουν τέτοιους μηχανισμούς και να δημιουργήσουν ανάκτορα» είπε ο κ. Ντούμας.

Πλάνη τρίτη: Οχι, δεν ήταν μινωικές αποικίες υπό την ηγεμονία της Κρήτης τα νησιά των Κυκλάδων, όπως θεωρούσαν ως πρόσφατα φιλόλογοι και ιστορικοί. Κατά τον ομιλητή, «αυτός ο μύθος ανατράπηκε στο Ακρωτήρι!». «Οι Κυκλάδες διατήρησαν την πολιτισμική αυτονομία τους, γιατί ο πλούτος τους ήταν προϊόν ναυτικών δραστηριοτήτων, τις οποίες είχαν ανάγκη ακόμη και οι αυτάρκεις στεριανοί» προσθέτει.

Π λάνη τέταρτη: «Αλλος μύθος της νεότερης έρευνας, που καταρρίφθηκε εντελώς στο Ακρωτήρι, είναι ότι οι Κυκλάδες κατά τη Μέση Εποχή του Χαλκού είχαν περιπέσει σε παρακμή. Το αντίθετο συνέβη» είπε ο κ. Ντούμας. Οι πόλεις αυτής της εποχής διέθεταν διώροφα κτίρια με επιμελημένη κατασκευή, ενώ οι θηραίοι αγγειογράφοι εισάγοντας την πολυχρωμία στην τέχνη τους έγιναν οι πρωτοπόροι της εικονιστικής ζωγραφικής σε ολόκληρο το Αιγαίο- περιλαμβανομένης και της Κρήτης- προετοιμάζοντας το έδαφος για μεγάλη τέχνη της τοιχογραφίας.


Οταν ολοκληρωθεί το στέγαστρο...

«Η ανάγκη της αντικατάστασης του παλιού στεγάστρου που βρισκόταν σε πλήρη δυσαρμονία με το περιβάλλον και με το απαλό τοπίο της περιοχής, μας οδήγησε σε αναζήτηση λύσεων που θα αναδεικνύουν τα αρχαία χωρίς να υποβαθμίζουν επιστημονικά τον χώρο» είπε ο κ. Ντούμας. Μια μικρή αναφορά στις διαδρομές των επισκεπτών μέσα στην προϊστορική πόλη - την Πομπηία του Αιγαίου, αν και κατά πολλούς αιώνες παλαιότερη-, τα μικρά αμφιθέατρα, τις εκθέσεις, την πληροφόρηση του κοινού, ακόμη και τις ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας, έδωσε την εικόνα του χώρου, όταν ολοκληρωθεί επιτέλους το στέγαστρο. Ηδη, όμως, το αρχαιολογικό έργο σημειώνει καθυστέρηση πέντε χρόνων.

Άλλες πληροφορίες σχετικά με την ομιλία του κου Ντούμα ΕΔΩ