Αιγαίον, η γέννηση ενός Αρχιπελάγους

«Αιγαίον, η γέννηση ενός Αρχιπελάγους» είναι ο τίτλος της έκθεσης που διοργανώνει το ΝΟΗΣΙΣ στη Θεσσαλονίκη με θέμα τη δημιουργία και τη γεωιστορική εξέλιξη του Αιγαίου πελάγους στη διάρκεια των τελευταίων 150 εκατομμυρίων χρόνων.

Τις εντυπώσεις στην έκθεση «κλέβει» ο απολιθωμένος κορμός, μήκους 12 μέτρων, ενός πλατύφυλλου καρποφόρου δένδρου, πιθανώς βαλανιδιάς, που βρέθηκε στην περιοχή της Ερεσσού της Λέσβου και χρονολογείται πριν 18,5 εκατομμύρια χρόνια. Παράλληλα, εκτίθενται απολιθωμένοι κορμοί από σεκόιες (ένα πανύψηλο δέντρο που σήμερα ενδημεί στο Όρεγκον και την Καλιφόρνια των ΗΠΑ), που υπήρχαν πριν 20 εκατομμύρια χρόνια στη Λέσβο και άλλα πέτρινα απομεινάρια από δέντρα φοίνικα, κανέλας και κουνιχάνια (κωνοφόρο δέντρο που ευδοκιμεί σήμερα σε υποτροπικά κλίματα).

Ακόμη, δύο κομμάτια «πέτρας» από ηφαιστειακή στάχτη με πολλά απολιθωμένα φύλλα δέντρων διηγούνται ιστορίες ζωής από την έκρηξη των ηφαιστείων στο Αιγαίο. Το ένα είναι ένας ογκόλιθος από το Σίγρι της Λέσβου που αποτυπώνει με περιγράμματα φύλλων τα είδη των δέντρων του υποτροπικού δάσους του Αιγαίου που καλύφθηκε από ηφαιστειακή τέφρα πριν από 18,5 εκατομμύρια χρόνια. Το άλλο, μια «πέτρα» από τη Σαντορίνη με απολιθωμένα φύλλα ελιάς πριν 60.000 χρόνια, που δείχνει την παλαιότητα του ιερού δέντρου στο Αιγαίο.

Εξίσου σημαντικά είναι τα απολιθωμένα εκθέματα ζώων, ψαριών και πρώιμων μορφών του ανθρώπου που έζησαν κατά το απώτερο παρελθόν στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου. Όπως το κρανίο αντιλόπης από τη Σάμο (πριν 9,5-9 εκατ. χρόνια), η κοντόλαιμη καμηλοπάρδαλη από τη Χίο (πριν 16-15,5 εκατ. χρόνια), το κρανίο ύαινας (πριν 9,5-9 εκατ. χρόνια), το μπροστινό πόδι πρωτόγονου αλόγου (πριν 11,6-9 εκατ. χρόνια) και ο νάνος ελέφαντας από την Τήλο. Μοναδικά ευρήματα της έκθεσης είναι οι αμμωνίτες (είδος οστράκων) από τη Χίο που κολυμπούσαν στα νερά του ωκεανού της Τηθύος, πριν από τη διαμόρφωση του Αιγαίου, και χρονολογούνται πριν από 245 εκατομμύρια χρόνια!

Τρία ακόμη πιστά εκμαγεία δίνουν αρχέγονες μορφές της εξέλιξης του ανθρώπου. Πρόκειται για το κρανίο του μακεδονικού ουρανοπίθηκου (πριν 9,5 εκατ. χρόνια) και του πεντελικού μεσοπίθηκου (πριν 9-7,1 εκατ. χρόνια) καθώς και το κρανίο των Πετραλώνων, που βρέθηκε στο ομώνυμο σπήλαιο της Χαλκιδικής και χρονολογείται μεταξύ 200.000 και 50.000 χρόνων.

Η έκθεση, που καλύπτει επιφάνεια 850 τετραγωνικών μέτρων, διοργανώνεται από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, με τη σύμπραξη του Μουσείου Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας του ΑΠΘ, και τη συνεργασία των πανεπιστημίων Αιγαίου και Κρήτης. Την επιστημονική εποπτεία έχει ο αναπληρωτής καθηγητής του πανεπιστημίου Αιγαίου και διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, Νίκος Ζούρος, και ο συνολικός προϋπολογισμός της ανήλθε στα 250.000 ευρώ.

Το εισιτήριο για το κοινό θα είναι 5 ευρώ και 4 για τους μαθητές. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τα τέλη Μαΐου και το φθινόπωρο θα μεταφερθεί στην Αθήνα.

Πού και πότε

Νόησις -– Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας, 6ο χλμ. οδού Θεσσαλονίκης-Θέρμης, Θέρμη. Τηλ.: 2310 483000. Διάρκεια: 19 Φεβρουαρίου – 30 Μαΐου.

 http://www.archaiologia.gr/blog/